Samen bouwen aan een woongemeenschap
Bewoners van woongroepen en andere samenlevingsvormen willen op een of andere manier een gemeenschap zijn met elkaar. Anders konden ze net zo goed in een gewone straat wonen met anonieme buren. De SKM helpt bij het stichten van die gemeenschap en laat het samen wonen gesmeerd verlopen. Verslag van drie ervaringsdeskundigen. Plus tips van het Sociocratisch Centrum en een aanbod.
Fredjan Twigt
Ecodorp Bergen
‘Zonder SKM waren we nooit zo ver gekomen’
Waar tijdens de Koude Oorlog militaire voorraden lagen opgeslagen voor een eventuele aanval door de Sovjet-Unie, woont over een paar jaar een gemeenschap van zo’n zestig volwassenen en twintig kinderen in een duurzame omgeving en zo veel mogelijk zelfvoorzienend bijeen. In mei vorig jaar kwam het voormalige mobilisatiecomplex in Bergen (NH), 15 hectare groot, in handen van Ecodorp Bergen.
Voor de pioniers van deze woon- en werkgemeenschap was de keus voor SKM een voor de hand liggende. Immers, SKM is de enige organisatie- en besluitvormingsmethode die gelijkwaardigheid van allen combineert met maximale efficiëntie.
‘Zonder SKM waren we nooit zover gekomen als nu’, is dan ook de vaste overtuiging van Fredjan Twigt, een van de initiatiefnemers van Ecodorp Bergen. ‘Iedereen levert bij ons een gelijkwaardige bijdrage, dankzij de kringstructuur en het consent. Daarmee kan iedereen invloed uitoefenen op de besluiten die worden genomen.’
In de wandelgangen moet het stil zijn, vindt Twigt. ‘Dan is er goed vergaderd. Want dan heeft iedereen zijn zegje kunnen doen.’
Iedereen doet actief mee in de vergaderingen
Tijdens de vergaderingen werkt Ecodorp Bergen met een heartkeeper. Dit element heeft het wooninititatief toegevoegd aan de SKM. Het is een persoon die op een klankschaal tikt als sprekers te veel afdwalen van de kern, als ze te veel moeilijke woorden gebruiken of als ze meer vanuit het brein spreken dan vanuit het hart. ‘Zo proberen we ervoor te zorgen dat iedereen bij de les blijft en er geen mensen afhaken’, aldus Twigt. ‘Dat is niet eenvoudig, want het realiseren van zo’n ambitieus project is een complex proces, zowel financieel-juridisch, als sociaal. Dat vereist een lange leerweg.’
Tip: Invloed uitoefenen op de besluiten die worden genomen, kan lastig zijn voor mensen. Als je de enige bent die geen consent kan geven, bijvoorbeeld. Maar als je overwegend, beargumenteerd bezwaar hebt, schiet je er toch het meest mee op als je je consent onthoudt. Je zult ervan staan te kijken, maar tien tegen een dat er een béter besluit uit komt.
Extra tip: Lees wat je kan helpen bij het geven of onthouden van consent in het artikel elders in de nieuwsbrief.
Barbara Strauch
Ze is een van de drijvende krachten achter het Oostenrijkse Sociocratisch Centrum en kan putten uit een schat aan ervaring in de begeleiding en ondersteuning van diverse woongroepen. Moeiteloos schudt ze de belangrijkste voorwaarden voor een succesvol woonproject uit haar mouw.
Belangrijk: verschil beleid-uitvoering
Strauch, met haar jarenlange ervaring, is ervan overtuigd: de SKM is daar het meest geschikt voor. ‘Maar let op’, waarschuwt zij, ‘de keus voor de methode is één. Hem consequent toepassen vereist veel oefening en goede gespreksleiding! Het onderscheid tussen beleid en uitvoering, bijvoorbeeld, is vaak lastig te hanteren. Beleid maken zonder je met de uitvoering te bemoeien is moeilijk. Maar andersom ook! Want bedenk: vergaderen doe je om het samenleven prettig te maken, het is geen doel op zichzelf.’ Ook adviseert Strauch een logboek bij te houden. ‘Dan kun je voor ieder zichtbaar de besluiten, overeenkomsten en protocollen vastleggen die je met elkaar hebt afgesproken.’
De Doorzetters, Amsterdam
‘Door consent ontstaat meer draagvlak voor besluiten’
De Doorzetters begonnen zo’n tien jaar geleden, toen men nog niet samen woonde, te oefenen met de SKM, met ondersteuning van het Sociocratisch Centrum. Dat leverde behalve ervaring met consent ook direct de ingrediënten voor het Huishoudelijk Reglement, dat aan de basis ligt van het functioneren van de woongroep.
Elke acht weken bij elkaar komen
De woongroep voor 55-plussers ging in 2008 van start en telt elf leden. Men vergadert als kring eens in de zes tot acht weken onder leiding van een van de drie gespreksleiders die een cursus daarvoor hebben gevolgd bij het SCN. Margot Kaldenbach is een van hen. ‘We hebben werkgroepen voor werving, beheer, bestuur, activiteiten en intervisie. In die laatste geven de gespreksleiders elkaar regelmatig feedback en ondersteuning. Besluiten nemen we sociocratisch en de samenstelling van de groepen rouleert na drie jaar.’
Aspirant-leden doen het consentspel
De SKM werd in het begin bij veel agendapunten weleens als tijdrovend ervaren, herinnert Kaldenbach zich. ‘Maar inmiddels is men ermee vertrouwd, want er ontstaat gewoon meer draagvlak en duidelijkheid voor besluiten. Als de emoties hoog oplopen, lassen we een time-out in. Dat bevalt heel goed.’ Aspirant-leden maken aan de hand van het consentspel kennis met de SKM. Kaldenbach: ‘Dan weten ze meteen hoe we werken.’
Tip: Neem de tijd om met consent te besluiten. De tijd die je daar in investeert, verdien je dubbel en dwars terug, doordat er veel minder gedoe is over die besluiten in de uitvoering. Investeer in de scholing van de gespreksleider, die hierin een cruciale rol vervult. Investeer ook in scholing voor nieuwkomers, die het consentbeginsel misschien nog niet kennen.
De Zandroos, Appelscha
De Zandroos in Appelscha is een woongroep in wording van actieve, spirituele, milieubewuste 50-plussers. De groep wil de derde levensfase beleven in een relatief kleine, ondersteunende, stimulerende, veilige woongemeenschap, met zelfgekozen buren en met ruimte voor zowel individuele vrijheid als gezamenlijke activiteiten. Het initiatief, zo’n jaar of zeven geleden ontstaan, is toe aan concrete stappen. Als de haalbaarheidsstudie gunstig uitpakt, kunnen eind 2015 circa 25 woningen worden opgeleverd op een stuk natuurgebied van Staatsbosbeheer, op het terrein van (antroposofische) zorginstelling OlmenEs.
‘Halverwege vorig jaar hebben we Annewiek Reijmer erbij gehaald van het Sociocratisch Centrum’, vertelt Akke Overzet, sinds een jaar actief betrokken bij het project. ‘We merkten dat er een splitsing begon te ontstaan tussen de actieve kern en de groep daaromheen. Een soort wij-zij-gevoel. Na de introductie van de sociocratische werkwijze zagen we direct resultaat. Door het onderscheid tussen de diverse gespreksrondes (verheldering, meningsvorming en besluitvorming) vergaderen we veel effectiever.’
’Er is meer draagvlak voor besluiten’
De groep actief betrokkenen is nu ook veel groter. Overzet: ‘Ieder lid en aspirant-lid van De Zandroos zit nu in een kring. Dat kan zijn de kring economie, de kring gemeenschapsvorming of de kring duurzaamheid. Voor elke kring is een kartrekker benoemd en die zit in de kring die we topkring noemen [de algemene kring, red.]. Daar zit ook het gehele bestuur van drie mensen. Het draagvlak voor de besluiten die we nemen is nu veel groter dan voorheen. Dat werkt heel prettig.’
Aan de slag!
[/av_textblock]
Geïnteresseerd in:
Een woongemeenschap in de natuur welke volledig selfsupporting is
Voedselbos, groentetuin, warenhuis
Welzijn, gezondheid, herstelcentrum, retraite
Voor de deelnemers een eigen woning, zodat naast alle gemeenschappelijke taken ook een privéleven blijft gewaarborgd
Beste Albert,
excuses voor een late reactie. En je hebt zeker een mooie vraag, die ons niet zelden wordt gesteld.
Hoe gaat het nu met jullie woongemeenschap en de wens om goed samen te leven en te werken?
Heb je nog interesse om meer informatie te krijgen? Dat kan zowel telefonisch of je schuift eens aan bij een webinar (zie data op de agenda).
Ook overwegen we een speciale trainingsreeks voor woongemeenschappen aan te bieden. Daar kunnen dan steeds een aantal mensen meedoen uit de gemeenschap en een lerend traject aangaan.
Ik hoor graag of ik eens kan bellen,
met een groet,
Jette Schneider (leiding afdeling scholing en organisatieadviseur)