SUCCESVOL WERKEN MET SKM
Het begint met je mindset
Mensen zeggen: ‘Sociocratie, dat is een prima manier van werken. Alleen niet voor onze organisatie, want wij werken met allemaal hoogopgeleide professionals die allemaal expert zijn op hun eigen gebied.’ Anderen zeggen juist: ‘Sociocratie, ik wou dat we zo konden werken. Maar dat gaat niet lukken, want we hebben vooral veel medewerkers in het magazijn. Voor hen is het te ingewikkeld.’
Leestijd: 4 minuten
Hoe zit dat nu? Kun je te veel weten om met sociocratie te werken, of te weinig? Hangt het van je leeftijd af?
Als er iets is dat sociocratie wel bewezen heeft sinds 1974, is dat het voor iederéén kan werken. Opleidingsniveau maakt niet uit, ook niet of je in een profit- of non-profitorganisatie werkt. Leeftijd ook niet, voor de basisschoolleerlingen van De School in Zandvoort is het heel vanzelfsprekend.
Het allerbelangrijkste voor sociocratie is, hebben we gemerkt, allereerst de mindset.
Bij die mindset hoort vertrouwen in creativiteit, van jezelf en van je collega’s, en een open blik. Een blik die verder kijkt dan wat je zelf hebt bedacht. Een blik die onderzoekt wat er voor waardevols zit in iemand anders zijn kijk op de werkelijkheid. Want er zijn meer werkelijkheden dan alleen de jouwe.
Het woord ‘verbinding’ is essentieel hier. Waar mensen die verbinding tussen verschillende ideeën en meningen kunnen maken, zonder elkaar te veroordelen, worden plannen beter en ontstaan nieuwe oplossingen.
Overal is strijd: op school, op het werk, thuis soms ook
De meeste mensen moeten er hun best voor doen, om die mindset te ontwikkelen. Want ook al heeft onze samenleving de mond vol van ‘samen’, in de praktijk wordt er ook aardig wat strijd geleverd. En voor je het weet doe je daaraan mee, toch zeker af en toe. Op school, op het werk, in de politiek (en soms zelfs thuis): het gaat om het populairste zijn, het kantoor met het mooiste uitzicht, de meeste stemmen.
Door die competitie komen veel mensen sterk op voor zichzelf – ook aan de vergadertafel. Je moet wel, anders trek je aan het kortste eind. Je wil niet de verliezer zijn.
En dan is er nog dat beeld van de topman, de grote ziener, die in zijn eentje Grote Zaken voor elkaar krijgt. Daar mag je je toch best aan spiegelen? (Dat is trouwens een hardnekkige mythe. Steve Jobs bedacht de iPhone niet in zijn eentje, bijvoorbeeld.)
Je eigen ideeën loslaten
Dus ja, die verbindende mindset heb je niet gelijk paraat. Je eigen ideeën toetsen en loslaten gaat niet met één druk op de knop. Het is een proces van vertrouwen leren hebben in de mensen met wie je samenwerkt. Het is leren kijken naar wat je samen wil bereiken. Het is een kwestie van oefenen.
En verder is het een kwestie van de kunst afkijken. Vandaar dat het zo goed werkt als je, als je met sociocratie gaat werken, dat gaat doen met de hulp van ervaringsdeskundigen. Die deskundigen, dat zijn trainers en adviseurs die zelf ook werken in een sociocratisch functionerende organisatie. Daar helpen ze elkaar bij het ontwikkelen van die mindset. Zij zitten je vergaderingen voor en kunnen je helpen om niet in de strijd-modus te schieten. Om anders te denken en te doen.
Iets opgeven
Die strijd-modus hebben we allemaal, en zeker in het begin komt hij vaak ongenood aan tafel zitten. In het begin kan werken met de SKM onwennig voelen. Je neemt afscheid van je vertrouwde modus en je eigen gelijk.
Sociocratische begeleiding is dan geen overbodige luxe. Helemaal niet als je weet dat sommige teams het, als ze met sociocratie beginnen, op eigen kracht zelfs niet eens kunnen worden over de vergaderagenda. Op den duur verandert dat gevoel van iets opgeven in iets erbij krijgen: meer informatie op tafel, betere besluiten, meer transparantie, meer respect, meer plezier. Voor iedereen – ook voor jou.
Stapje voor stapje een completer begrip
Werken met de SKM vraagt dus om een lerende houding in plaats van een strijdende houding. Tegelijkertijd helpt sociocratie zo’n lerende houding tot bloei te brengen. Bijvoorbeeld door de gespreksrondes en de wetenschap dat je met consent besluiten neemt. Daardoor gaat het gesprek in beeld-, menings- en besluitvorming, steeds een slagje dieper met elke nieuwe ronde die je houdt.
Lees meer over de verschillende soorten rondes. Plus tips over hoe je omgaat met mensen die het moeilijk vinden op hun beurt te wachten.
Je hoeft niet om het woord te vechten (iedereen praat om de beurt), dus is er meer rust. Zo ontstaat meer ruimte in je hoofd om over ideeën van anderen na te denken. Stapje voor stapje ontstaat er een completer begrip van het vraagstuk. Je gaat de samenhang zien tussen de verschillende perspectieven. Door iets boven de materie te gaan hangen, iets boven je eigen standpunt, door het grotere geheel te zien, ga je naar elkaar toe bewegen. ‘Als we nou eens….’ Maar dat gebeurt dus alleen als je bereid bent te leren van en met anderen, in een veilige situatie.
Soms kan het knetteren
Dat neemt niet weg dat het flink kan knetteren tussen die verschillende blikken op de werkelijkheid. Die spanning kan naar voelen, zeker. Maar het is hét moment waarop iets nieuws kan ontstaan. Als kring moet je dan weten hoe je het strijdtoneel verlaat en hoe je creatief kunt worden met elkaar, om iets nieuws te verzinnen. Daar kan een gecertificeerde sociocratische deskundige bij helpen.
Geen reputatie als dwarsligger, dromer of verrader
Die mindset is dus belangrijk. Maar er is nog iets anders nodig om goed met sociocratie te kunnen werken: een psychologisch veilige omgeving. Daarmee bedoelen we dat je echt mag zeggen wat je op je hart hebt. Zonder dat het je wordt nagedragen door je collega’s of leidinggevende, zonder dat je een reputatie krijgt van dwarsligger, dromer of verrader.
De mindset van een eenling is dus niet genoeg. Hij komt pas bovendrijven als het hele team, de hele afdeling, het liefst de hele organisatie die lerende houding heeft en de veiligheid biedt die nodig is voor een afwijkende mening.
Dan pas zul je als medewerker durven zeggen dat je haken en ogen ziet aan het plan van je leidinggevende. Dan pas kun je als leidinggevende toegeven: jongens, jullie idee is beter.
Als de leiding van een organisatie het goede voorbeeld geeft, en een psychologisch veilige omgeving schept, wordt dat mogelijk. Hoe groter de psychologische veiligheid, hoe beter een team presteert, ontdekte techbedrijf Google.
De regels kennen is niet genoeg
Mindset en omgeving versterken elkaar. Die lerende houding, kunnen leven met een besluit dat niet jouw favoriete besluit is, behelst meer dan weten hoe sociocratie werkt. Je kunt precies weten hoe sociocratie in elkaar zit, en toch die houding niet hebben als het erop aan komt. Omdat je toch te overtuigd bent van je eigen inzicht.
Een gezonde dosis moed heb je trouwens ook wel nodig voor sociocratie. Als enige geen consent geven kan hartstikke eng zijn. Als mensen zijn we nou eenmaal kuddedieren en dol op harmonie.
Met een verdeel-en-heersstijl is sociocratie wel moeilijk
Misschien denk je nu: ik weet niet hoor, sociocratie vraagt nogal wat van me. Heb ik dat wel in huis?
Mogen we eerlijk zijn? Als je de stijl van verdeel en heers fantastisch vindt, dan wordt het moeilijk. Maar verder: ja, bijna iedereen heeft het in huis en kan die mindset ontwikkelen. Dat zeggen we op basis van 43 jaar ervaring in een heel veel verschillende organisaties. Dus wat let je?
Wil je de sociocratische mindset ervaren? Dat kan tijdens onze Introductietraining. Daarin krijg je niet alleen een beter beeld van wat je aan sociocratie kunt hebben in jouw organisatie of in je praktijk als adviseur. We spelen ook het Consentspel.
In dat spel neem je consentbesluiten met de andere deelnemers. Je hoeft vooraf niet te studeren op hoe consentbesluitvorming gaat, onze ervaren sociocratisch gespreksleider helpt je erbij. Kijk in de agenda voor data.
Andere vragen? Bel Pieter van der Meché (06-53382649) of mail hem.