Eerstelijns verloskundigen: dankzij SKM nu meer tijd voor zwangeren

Samen sterk en een plek voor iedereen: dat is het uitgangspunt van MAIA, een vereniging van verloskundigenpraktijken in de Gelderse Vallei. Er werken 45 verloskundigen in het vsv, in 11 praktijken.

Sinds 2020 werkt MAIA met sociocratie. Het is niet dat het samenwerken slecht ging, zegt algemeen bestuurslid Riët Kremers, zeker niet. ‘Maar we vonden elkaar soms net even niet. Dan voelden we toch wat wrijving, en die kwam niet altijd boven tafel. En naast collegialiteit speelt er soms ook concurrentie.’

Om de samenwerking hechter te maken, ging MAIA met sociocratie aan de gang. Wat zijn de resultaten van twee jaar sociocratisch werken?

1. De gelijkwaardigheid tussen de praktijken is beter geregeld
MAIA is een mix van grotere (8 verloskundigen) en kleinere praktijken (1 à 2 verloskundigen). Er werken aardig wat nieuwe en jonge collega’s die net starten. ‘Die wil je ook horen’, zegt Kremers, ‘en niet alleen de groep assertieve mensen met een duidelijke mening.’ Dat speelt vooral in de vergaderingen die de praktijken met elkaar hebben, de besluitvormende kring (bvk).

‘Logischerwijs waren de grotere praktijken vaker aan het woord’, zegt Kremers, ‘omdat ze nou eenmaal met meer mensen naar de vergaderingen kwamen. Dat heeft toch invloed op hoe de rest erbij zit.’ Ook al had elke praktijk 1 stem als er besluiten moesten worden genomen.

Dat gevoel ‘hebben we nu getackeld’, zegt Kremers. Op de bvk-vergaderingen komt élke praktijk nu met 2 mensen, maakt niet uit hoeveel verloskundigen er werken. Kremers: ‘Dit voelt gelijkwaardiger.’

2. De besluitvorming is beter: een besluit is een besluit
Het consentbeginsel heeft ook veel veranderd, zegt Kremers. ‘Besluiten komen nu niet meer zo snel terug op de agenda, bijvoorbeeld omdat een praktijk het er bij nader inzien toch niet mee eens was. Dat gebeurde vroeger wel. Maar nu houden mensen zich er echt aan. Een besluit is een besluit.’
Hoe ging het dan eerder?
Dan nam MAIA besluiten met meeste stemmen gelden, zoals op veel andere plekken ook gebeurt. ‘Er werd gestemd, je was voor of je was tegen. Als een voorstel werd weggestemd, konden we helemaal opnieuw beginnen. Je wist dan ook niet altijd precies waarom het werd afgewezen. Dit kostte veel tijd.’ Of het besluit kwam dus weer terug op de agenda.

Hoe kan het, dat een besluit nu een besluit is? ‘Door het consent zijn we anders gaan werken en anders gaan praten’, zegt Kremers. ‘Je kunt je vragen en zorgen kwijt en samen vinden we er een oplossing voor. Met elkaar kunnen we veel meer body geven aan een besluit.’

Ze geeft het voorbeeld van de pretecho’s in de gezamenlijke echopraktijk. Een zwangere kan zo’n echo laten maken om het geslacht van de baby te weten te komen. Medisch noodzakelijk zijn die echo’s niet.

De pretecho’s lagen gevoelig. Kremers: ‘Praktijken keken verschillend naar de vraag: kun je als medisch beroepsbeoefenaar je geld verdienen met commerciële echo’s? Echo’s zijn niet voorbehouden aan medisch geschoolde mensen, iedereen kan het doen. Wij hebben uiteindelijk besloten: we gaan het doen, maar in de communicatie leggen we de nadruk op onze kwaliteit en achtergrond als medisch beroepsbeoefenaar.’ Door die achtergrond is de kans op foute interpretaties van de echo stukken en stukken kleiner bij MAIA.

3. We doen meer in dezelfde tijd
‘We vergaderen in de bvk nu steeds met dezelfde groep van 20 mensen’, zegt Riët Kremers. Het zijn geen inloopvergaderingen meer, zoals vroeger: als je kon, kwam je. ‘Die vergaderingen waren meer gezellig’, zegt Kremers. ‘Mensen namen een kopje thee en gingen zitten met het idee van: ik hoor wel wat er van me wordt verwacht.’ Er waren altijd wel mensen die de vorige keer hadden gemist en die bijgepraat moesten worden. ‘Dat kostte tijd en gaf ruis’, zegt Kremers.

Met sociocratisch werken wordt een ander appèl op je gedaan, zegt Kremers. De groep die komt weet wat er speelt, ze waren er de vorige keer immers ook. Ze hebben van tevoren met hun praktijk overlegd, daar hoeven ze niet naar terug om te vragen wat ze van iets vinden.

4. De vergaderdiscipline is steviger
Sinds de komst van sociocratie wordt er strakker vergaderd. Tineke van de Haar leidt dat, als gespreksleider, in goede banen. Van de Haar vindt de goede voorbereiding ‘fantastisch. Voor veel agendapunten maken we een voorlegger. Daar staat in waar het over gaat, wat er eerder gebeurd, wat de financiële kant is. Soms vraagt iemand: moet ik echt een voorlegger maken? Ja, zeg ik dan. Zo maak je duidelijk waarom het nuttig is dat we het hierover hebben. Dit scheelt veel tijd. Onze werkdruk is al zo hoog. Nu hebben we meer tijd voor ons andere werk.

We gaan er ook van uit dat iedereen die voorlegger léést.’ In de praktijk gebeurt dat ook. Je wil niet met je mond vol tanden staan als je de beurt krijgt.

5. Je zit lekkerder in de vergadering
De vergaderingen bij MAIA kennen nu gespreksrondes. Iedereen praat daar om de beurt, en iedereen kómt ook aan de beurt. Riët Kremers: ‘Ik heb altijd even tijd nodig om mijn mening te vormen. In de rondes is daar tijd voor. Dan kan ik in rust een oordeel geven. Dat je niet na afloop denkt: o, dát had ik moeten zeggen. Ik krijg nu net zoveel podium als de assertievere collega’s die meteen een duidelijke mening hebben.’

Tineke van de Haar: ‘Zeg jij nee, dan is dat je stem en die valt niet te negeren. Dat vind ik het mooist van alles. Als je in een kleine praktijk werkt, heb je evenveel inbreng als in een grote praktijk. Je kunt er zeker van zijn dat je stem wordt gehoord, je hebt zelfs de taak om je mening te laten horen. Als gespreksleider is het mijn taak om voor deze ruimte te zorgen. Ik vind het een verrijking dat iedere persoon nu die ruimte krijgt, ook al kost dat soms inspanning om die te creëren in een groep.’

‘Heerlijk, dat samen tot stappen komen!’
Twee jaar is MAIA nu onderweg met sociocratie, en het bevalt. De begeleiding van het Sociocratisch Centrum is nu klaar. MAIA is blij met de begeleiding van het Sociocratisch Centrum. ‘Zonder ondersteuning is sociocratie lastig te implementeren’, zegt Riët Kremers. ‘De begeleiding on the job is fijn. Je kunt de kunst afkijken bij de gespreksleider, dan leer je snel.’

En met de nieuwe manier van werken is ze ook blij. ‘Wij verloskundigen hebben allemaal een drukke praktijk. Vergaderen is niet ons primaire doel. Dat is moeders en hun ongeboren kinderen zo goed mogelijk begeleiden. Dus hoe fijn is het als je ontzorgd wordt met een structuur zodat je fijn en vlot iedereen kunt horen en samen tot stappen kunt komen!’