Pendrecht Universiteit een succes

Bewoners en professionals zochten samen naar oplossingen voor de Rotterdamse wijk Pendrecht. ‘Meestal zijn dit avonden met flink wat gooi- en smijtwerk. Dan hoor je als ambtenaar wat je niet goed hebt gedaan. Maar hier ontstond echt een gesprek.

’Opbouwwerker Rieks Westrik heeft het al vaak zien gebeuren: op bijeenkomsten van bewoners en vertegenwoordigers van bijvoorbeeld gemeenten en woningbouwcorporaties, wil het maar niet tot een echt gesprek komen. Bewoners vertellen steeds dat er niet gebeurt wat ze willen, en instanties vinden dat ze keihard hun best doen om het iedereen naar de zin te maken. Beide partijen voelen zich onbegrepen. In Pendrecht wilde Westrik het graag anders doen. Het is een naoorlogse wijk in het zuiden van Rotterdam, die momenteel een ‘herstructurering’ beleeft. Woningen worden gesloopt of opgeknapt, er is extra aandacht voor leefbaarheid. Veertig procent van de bevolking bestaat uit ouderen; ook wonen er veel nieuwe Nederlanders. Een fors deel van de bewoners is als sociaal kwetsbaar te bestempelen: uitkeringsproblematiek, moeilijke gezinssituaties.

Eindelijk serieus genomen

Tijdens de bijeenkomsten van de Pendrecht Universiteit (waar bewoners de professoren zijn en professionals de studenten), begin dit jaar, zetten Bien Hofman en Rieks Westrik, bedenkers van de Pendrecht Universiteit de sociocratische kringorganisatiemethode (SKM) in en lieten de ‘avondcolleges’ leiden door de ervaren sociocratisch gespreksleider Pieter van der Meché. Het resultaat: kringvergaderingen waarin bewoners en vertegenwoordigers van instanties met elkaar meedachten en tot oplossingen kwamen, of een aanzet daartoe.

Wennen was het wel, vond Katja Horeman, gebiedsmanager voor de Zuidelijke Tuinsteden: ‘Pieter hield vast aan zijn jargon. Dat was even moeilijk, maar daarna kreeg iedereen door: hé, hier gebeurt wat. Wij worden allemaal serieus genomen.’

Meer groen

‘Bewoners wilden meer groen op een belangrijk plein in de buurt’, geeft Westrik als voorbeeld van het gezamenlijk belang dat ontstond. ‘De gemeente gaf aan daar geen geld voor te hebben. Al pratend over het vraagstuk kwamen bewoners met het voorstel zelf groen in de wijk te gaan onderhouden, zodat de gemeente meer geld zou hebben voor nieuw groen op het plein.’

Gooi- en smijtwerk

Ook Horeman, de gebiedsmananger, was enthousiast. Zij woonde drie van de vijf avonden bij. Hoewel ze denkt dat het ook met de SKM lastig zal blijven om aan iedereens wensen tegemoet te komen, zag ook zij, net als Westrik, verschillende partijen met elkaar in gesprek komen. ‘Negen jaar ben ik nu ambtenaar, ik heb de nodige bijeenkomsten met burgers meegemaakt. Meestal gaan die gepaard met flink wat gooi- en smijtwerk: je hoort wat je allemaal niet goed doet. Maar hier ontstond echt een gesprek.’

Daarin kwam belangrijke nieuwe informatie aan bod. Dat een bepaalde straat in de wijk toch niet zo in de problemen zat als op basis van overlastmeldingen werd gedacht. De problemen bleken veel meer in de flats erachter te liggen; door de relatieve ‘probleemloosheid’ van de straat in kwestie vielen de gevolgen van die problemen daar extra op. Extra aandacht voor die flats was dus beter op zijn plaats, was de conclusie.

Genoeg te bespreken

Door de herstructurering in de wijk valt er genoeg te bespreken tussen bewoners en professionals. Bien Hofman en Rieks Westrik, projectleider van de Pendrecht Universiteit en opbouwwerker in het gebied, willen daarom SKM-kringen formeren. ‘Dan kun je beter contact maken met de informele informatie in de wijk. Niet iedereen bewandelt de formele wegen.’ Er komt training voor gespreksleiders uit de wijk; een aantal afgevaardigden zijn begin dit jaar al gekozen met hulp van Van der Meché. Westrik: ‘Dat zijn mensen die zowel in de ene kring op buurtniveau kunnen denken, en op het niveau erboven ook.’

Duobaan

Westrik vertelt van de verkiezing van een jongen van achttien, leider van een brassband. Tijdens die verkiezing werd geopperd dat hij misschien wat weinig ervaring had. Toen werd besloten dat een oudere heer, gepokt en gemazeld in het verenigingsleven, ook afgevaardigde zou worden. Westrik: ‘Dat vind ik leuk. Zonder de SKM was die jongen gekozen en had na afloop in de wandelgangen gezoemd: hij kan er geen hout van.’

Consentspel

De Pendrecht Universiteit maakte voor het eerste kennis met de SKM op een consentspelavond. Daarna volgden twee initiatiefnemers van de Pendrecht Universiteit de oriëntatiecursus SKM voor managers en organisatie-adviseurs (M&OA).

Gerard Boom, destijds voorzitter van Bewonersorganisatie Pendrecht, deed het Consentspel. Hij was er zeer enthousiast over. ‘Ik ben 75, dus van de oude stempel. Op school werd je geleerd dat je je mond moest houden. Maar hier heb ik voor het eerst meegemaakt dat er echt naar mij geluisterd werd.’ In het spel wonen deelnemers met elkaar in een huis en besluiten met elkaar over kwesties die hen aangaan. Wat het rookbeleid aangaat, vond de groep een passende oplossing voor Booms inbreng, die graag wilde dat zijn dochter kon roken als ze bij hem op bezoek kwam, en de rest van het huis rookvrij kon blijven.

M&OA

Rieks Westrik woonde met projectleider Bien Hofman van de Pendrecht Universiteit twee bijeenkomsten bij van de cursus voor managers en organisatieadviseurs. ‘De informatie uit het blok over het organiseren van besluitvorming vond ik heel nuttig, met name over de kringstructuur. In Pendrecht wonen veel verschillende mensen: huurders en kopers, jong en oud. Door de kringen krijg je al hun zienswijzen aan tafel. De wijk is van hen allemaal. Later hebben Bien en ik die kennis over kringen in de colleges van de Pendrecht Universiteit in de praktijk kunnen brengen.’